به گزارش قابوس نامه؛ مجتبی طالبی ، یکی از فعالان فرهنگی استان گلستان است . حوزۀ فعالیتش را وسعت داده و امروز علاوه بر اینکه در صدا و سیما برنامه تولید می کند ( غالبا برنامه های فرهنگی . هنری و نمایشی ) دستی بر آتش شعر ، تاتر و موسیقی نیز دارد .

او تلاش کرده است که از محیط دانشگاهی فاصله نگیرد به همین خاطر در کسوت استادی با جامعه المصطفی العالمیه گرگان ، به عنوان مدرس فلسفه همکاری داشته و به قول خودش فعالیت های فرهنگی و هنری استان گلستان را تاجایی که مقدور باشد رصد می کند .

او تلاش کرده فراجناحی باشد آن چنان که علاوه بر محیط های ارزشی ، از محیط های اجتماعی  فاصله نگیرد!  به عنوان مثال در انجمن شین گرگان ، پای سفرۀ عبارات مولانا می نشیند و سعی می کند از محیط های هنری دور نیفتد!

سال گذشته ، یادداشت هایی با عنوان « هنر انقلاب ، انقلاب هنر » در سایت قابوس نامه از ایشان منتشر می شد . به بهانه‌ی چله ی انقلاب اسلامی ، با ایشان گفتگویی داشتیم که مشروحش تقدیمتان می شود .

قابوس نامه: سلام آقای طالبی ، بدون پرداختن به حواشی مرسوم به سراغ سخن اصلی برویم . در یادداشت های که با عنوان « هنر انقلاب ، انقلاب هنر » از شما منتشر می شد ، گفته بودید ، « هنر مظلوم انقلاب »! آیا هنوز هم معتقدید هنر انقلاب مظلوم است !؟

طالبی : به نام خدا و سلام به شما و مخاطبین عزیز این گفتگو حقیقتش در مطلع هر گفتگو ، انتظار مقدمه ای هست ! اما انگار شما هم انقلابی شروع کردید! و اتفاقا من این را می پسندم  پس « علی برکت الله » سفرۀ دلم را برای شما باز می کنم . بله ؛ بنده هنوز هم معتقدم هنر انقلاب مظلوم است و برای صدق گفتارم دلیل و شاهد هم دارم .

بنده مکرراً گفته ام که منکر زحمات دست اندرکاران هنر انقلاب نمی شوم اما حقیقتا دور،  دور کسانی است که به هنر انقلاب اعتقاد عملی و نظری ندارند اما برای این هنر برنامه ریزی می کنند !! کسانی که بدون شناختن و شناساندن مبانی تئوریک انقلاب ، صرفا دلشان خوش است که جمعی را گرد خود جمع کرده سازی می زنند ، تاتری اجرا می کنند ، قلمی می زنند ، فیلم کوتاهی می سازند و دسته جمعی جشنواره ای می روند بدون اینکه نسلی از جوانان انقلابی هنرمند را تربیت کنند که بداند از چه دفاع می کند !! بنده بارها در همین جشنواره های استانی شاهد بوده ام که هنرمندانی مثلاً در حوزۀ انقلاب و دفاع مقدس اثر ارائه‌ی داده اند اما در رفتارهای اجتماعی و در سیستم رفتاری شان هیچ بویی از هندسۀ انقلاب اسلامی نیست . در این رابطه من هنرمندان جوان عرصه های مختلف هنری را مقصر نمی دانم ، مشکل توجیه نبودن دست اندرکاران هنر انقلاب است که کمی نگر و پراگماتیست شده اند !!

برایشان تندیس و لوح جشنواره مهم شده و اینکه مثلاً چقدر تعداد نفر در فلان جشنواره شرکت کرده اند !! ما به هنرمندانی محتاجیم که هم انقلاب را بشناسند ، هم خود انقلابی باشند نه اینکه به فراخور یک یا چند پروژه یا جشنواره و محفلی ، دقایقی چیزی بگویند و بعد به ریش و ریشۀ تمام آنچه گفته اند بخندند و برایش سیگار روشنفکری دود کنند و لذت ببرند از اینکه یک مقدار بودجه از فلان نهاد یا ارگان کنده ایم و برای خود رزومه ساخته ایم !! این مناسبات ، مناسبات هنر انقلاب نیست .

قابوس نامه؛ پس هنوز هم معتقدید هنر انقلاب مظلوم است ؟!

طالبی : مظلوم است و مبانی و مبادی و مسائل و غایتش ، مغفول مانده است .یک نکته ی دیگر را نیز اضافه می کنم و آن اینکه علاوه بر هنر انقلاب ، هنرمند انقلابی نیز مظلوم است .

قابوس نامه؛ تعریف شما از هنرمند انقلابی چیست ؟!

طالبی : تعریف های علمی و پژوهشی را در همان یادداشت های « هنر انقلاب ، انقلاب هنر » ارائه‌ی داده ام اما بگذارید تعریف های دیگری ارائه‌ی بدهیم که با فضای امروز رسانه ای هم هماهنگ باشد.
قابوس نامه؛ با این اوصاف ، هنر مند انقلابی کیست ؟

طالبی : هنرمند انقلابی ، هنرمندی است که فحش می شنود ، مسخره اش می کنند ، معمولا از تندیس و لوح جشنواره ها محروم است به او متوهم می گویند، تخریبش می کنند و از خودی و بی خودی و نخودی های دستگاه های مختلف ترد می شود اما می ماند و به انقلاب و ارزش هایش پشت نمی کند.

هنرمند انقلابی نسبت به جریان ها و محصولات و تولیدات هنری که در جهان، کشور ، استان و شهرش ارائه‌ می شود ، منفعل نیست و واکنش نشان می دهد. ساکن و راکد نیست ، پویا و فعال است و خسته نمی شود . هنرمند انقلابی با انقلاب همراه است . هم درد جامعۀ خود را می بیند هم درد کشورهای درگیر جنگ را! فتنه را می شناسند و برایش تحلیل دارد. اگر نقاش است ، فتنه را با نقاشی نشان می دهد ، اگر خطاط است با خط ، اگر موسیقی دان است با موسیقی ، اگر شاعر است با شعر و اگر سینماگر است با خلق اثر ، حق و باطل را با هنرش به مردم نشان می دهد .

قابوس نامه؛ بحث را به جایی بردید که برای ما هم جای سوال است! مثلا چرا در مورد«  فتنه ۸۸ » آثار فاخری ساخته نمی شود ؟! خصوصا در استان گلستان؟

طالبی : خدا را شکر می کنم که مجموعه ی ما ( واحد نمایش رادیو گلستان ) در این زمینه پیشرو بود و ما در سال ۸۹ به مناسبت سالروز حماسه نه دی ،  نمایش « پاکت سبز » را ساختیم اما اولا ناچیز بوده ، ثانیا پیام در رسانه باید تکرار شود و اساسا رویکرد حضرات در فضای فرهنگی و هنری و رسانه ای استان گلستان ، رویکرد فرهنگ و هنر انقلاب نیست و ترجیح می دهند سری که درد نمی کند را دستمال نبندند و الا از همین گرگان و گلستان می توانست چندین مستند ساخته شود(حتما می دانید که آتش فتنه دامن استان ما را نیز در ۸۸ گرفته بود اگر چه بصیرت مردم استان گلستان هم مثال زدنی بود) و همینها همه اش سوژه است برای روشنگری ، تولید فیلم و نمایش ، مستند ،آثار رادیویی و نمایشی و ... 

اما ما در سکوت به سر می بریم ! چرا ؟! چون دغدغه ی مدیران فرهنگی و هنری ما در دستگاه های فرهنگی و هنری ، مسئلۀ هنر انقلاب نیست و با جشنواره ها و حمایت های خاص خود ، منطق سکوت را در پیش گرفته اند و سکوت برای هنرمند انقلابی ، همان مرگ خاموش است .

قابوس نامه: شما در بدنه ی صدا و سیما هستید و این انتقاد اول به خود شما رواست حتی در استان گلستان !

طالبی : بله ، درست است . اما عرض کردم همه چیز به عهدۀ برنامه ساز نیست ! در برخی موارد حساسیت هایی ایجاد شده است که حتی دامن‌گیر برنامه سازان ترازی چون استاد ابوالقاسم طالبی( فیلمساز برجستۀ انقلابی) هم شده است.

نمونه اش سروصدایی که سر نمایش فیلم « قلاده های طلا » از شبکۀ افق شد! بعد از گذشت حدود یک دهه از فتنه هنوز هم برای برخی مدیران و عوامل تکلیف خودشان با فتنه روشن نیست! در این فیلم چه می گفت؟! جز به تصویر کشیدن زحمات سربازان گمنام امام زمان (عج) و وجود نفوذی در جایگاهی مثل وزارت اطلاعات !! مگر نفوذی نداریم !؟ ممکن است در هر دستگاهی باشد! از دفتر ریاست جمهوری تا جایی مثل صدا و سیما!

اتفاقا چندی پیش بنده به یکی از دوستان فرهنگی ام عرض می کردم که اشتباهات مردم در انتخاب ها، تحلیل ها و نافرمانی های مدنی و غرغرهای دردمندانه را به حساب فقط مردم نگذارید ، مقصر تصمیم گیران و تصمیم سازهایی هستند که تکلیفشان با خودشان و نسبتشان با انقلاب مشخص نیست! بنابراین انتقاد وارد است اما وقتی هنر انقلاب تشریفاتی می شود و بر هنرمند انقلابی کسانی امیری می کنند که هنوز تکلیفشان با انقلاب و فتنه روشن نیست ، چگونه می توان انتظار داشت که اجزاء کوچکی مثل ما ، شق القمر کنیم !!

قابوس نامه؛ پس الان دو مسئله پیش آمد ، هنر مظلوم انقلاب و هنرمند مظلوم انقلابی !

طالبی : من می گویم اصلا سه مسئله است ! شما مظلومیت انقلاب را هم به آن اضافه کنید !

انقلابی که در چلۀ آن هستیم اما هر دم از این باغ،  بری می رسد ! یک روز حقوق های نجومی ، یک روز ویلاها و خانه های آن چنانی مسئولین ، یک روز زندگی اعیانی و اشرافی مدیران ، یک روز روابط خانوادگی و بریز و بپاش های فرزندان آنها ، و یک روز رفتار نابخردانه ی برخی نمایندگان مجلس که گویا از انقلاب و مردم طلب کارند !!

انقلاب ما مظلوم است و وظیفۀ هنرمند انقلابی ، هنرمندی است که فحش بشنود و بی مهری ببیند اما همچنان به انقلاب اسلامی وفادار باشد و با زبان هنر آگاهی بدهد به مردم که ایهاالناس ، انقلاب را به دست نامحرمان نسپارید که اگر چنین کنید خداوند نعمت انقلاب را از شما می گیرد و مسئولین را به بدتر از خودشان و مردم را به مدیران بی کفایت مبتلا می کند.

هنرمند انقلابی رسالت دارد و ای کاش دست اندرکاران هنر انقلاب لااقل در سطح استان ما،  می فهمیدند که رسالت هنر و هنرمند انقلاب چیست و برایش کارگروه برگزار می کردند تا شاید در چلۀ انقلاب شاهد تولید آثاری فاخر می شدیم که یک قلمش فتنه ی ۸۸ است که متاسفانه تاکنون در مواجهه با آن کاملا خاموش بوده ایم .

قابوس نامه: آقای طالبی ، اینها که شما گفتید درد است ، درمان را بگویید !

طالبی : درمانش دو داروی اصلی دارد . تزکیه مدیران و تعلیم هنرمندان .

ما گرفتارم . واقعا گرفتاریم و شاهرگ های فرهنگی و هنری را در دستگاه های مختلف فرهنگی و هنری به دست کسانی سپرده ایم که بعضاً سابقه ی یک ساعت کار فرهنگی و هنری نداشته اند ! آخر مگر ریاست چقدر شیرین است که برخی ها چنین رفتار می کنند ! لطفا از سخنان بنده، برداشت های سیاسی و شخصی نکنید .در همۀ بخش های فرهنگی و هنری از این نوع مدیران وجود دارد . از فرهنگ و ارشاد اسلامی تا صدا و سیما و ...

پس ما برای شکوفایی هنر انقلاب به مدیران کاربلد تزکیه یافته محتاجیم ( تخصص + تعهد )

اما دومین مسئله یا به عبارتی دومین دارو ، آموزش ، تعلیم و تربیت هنرمندان انقلابی است . چرا خجالت می کشیم ؟! ما نیاز به هنرمندان انقلابی در عرصۀ موسیقی ، تاتر ، شعر ، نمایش ، فیلم و سریال و رادیو و تلویزیون داریم که آموزش ببینند برای انقلاب ! برای تولید آثار انقلابی ، برای خدمت به انقلاب ! نه فقط آموزش تکنیکی هنر ، بلکه آموزش های محتوایی و تعلیم و تبیین و تشریح  مبانی ، مبادی و غایت انقلاب اسلامی.

بگذارید که من از حوزۀ هنری استان گلستان به عنوان چشم و چراغ هنر انقلاب در استان گلستان گلایه کنم که بعد از گذشت این همه سال ، هنوز هنرمند تراز انقلابی ندارد و معمولا فقط پروژه ها متفاوت است و آدم ها همان آدم ها هستند با رویکردهایی که دارند که بعضاً هیچ سنخیتی با مبانی انقلاب هم ندارد.

قابوس نامه؛ شاید هنرمندانی هم باشند که از صدا و سیما انتقاد کنند!

طالبی : من اکنون نمایندۀ صدا و سیما نیستم . اگر انتقادی هست حتما منتقل باید کرد . اتفاقا ما خودمان هم منتقدیم و شاید به همین خاطر هم هست که تاکنون وارد بازی های مدیریتی نشده ایم و می توانیم بدون ترس از نفله شدن میز و منصب ، آزادانه حرف از هنر انقلاب بزنیم که اگر چنین نبود ، ممکن بود بنده هم محافظه کارانه، از عملکرد نامطلوب خود دفاع کنم! مثل دوستانی که در دوره ای حرفهای انقلابی می زدند و اکنون سعی می کنند در هر شرایطی تعظیم کننده به مدیران بالادستی باشند ! دیده ام که می گویم!

من درمان را هم آنقدر که به ذهنم می رسید گفتم اما مسئله خیلی عمیق است .

قابوس نامه؛ انقلاب اسلامی به دوران تازه ای نزدیک می شود . ارزیابی شما از فضای فرهنگی و هنری استان گلستان چیست ؟!

طالبی : این سوال اندکی کلی است . اما چون سوال کلی است من هم با زیرکی جواب کلی می دهم . ببینید ، در هر دوره ای فضای  فرهنگی و هنری با دوره های دیگر متفاوت است و قطعا مدیران نقش داشته اند . اما من سخنم را مستند می کنم به کلام یکی از متفکران حوزوی ( گمانم علامه جوادی آملی بودند)  که چند سال پیش فرموده بودند ؛ ظاهر مردم ، باطن مسئولین است .
تفسیر این حرف این می شود ؛

اگر ماخشونت های خیابانی ، طلاق ، دورشدن از کتاب و اندیشه را در مردم داریم ، یقۀ نهادهای فرهنگی و هنری را بگیرید.

اگر در چهل سالگی انقلاب اسلامی ، هنوز هنرمندان انقلابی خون دل می خورند و تمسخر می شوند و در فضای رسانه ای و مجازی لعن و نفرین می شنوند ، باید مسئولین فرهنگی و هنری پاسخگو باشند که نتوانستند دفاع کنند و به هنرانقلاب ، اعتبار ببخشند.

قبول دارم که جشنواره های مثل عمار ، رویش است و صدا و سیما و حوزۀ هنری همچنان دوست دارند انقلابی بمانند اما باید گفت تا زمانی که هنرانقلاب به عنوان یک گونۀ خاص هنری جدی گرفته نشود و تا زمانی که هنرمندان انقلابی را جدی نگیرند، وضعیت از این که هست بهتر نمی شود.

با این وجود بنده به آینده امیدوارم و مطمئنم هنرمندان واقعی هنر انقلاب، این قایق را به مقصد می رسانند حتی اگر دولت ها بودجه های فرهنگی و هنری را کاهش دهند و مدیران بی تخصص و بعضاً بی تعهد سکان دار بشوند .
انقلاب یک حرکت متعالی است. در این حرکت متعالی ، هرکس آگاهانه و خالصانه  همراه باشد ، تعالی می یابد . پس بجای غرغر کردن و نق زدن بهتر است به تولید آثار فاخر فکر کنیم.

آژانس شیشه ای بسازیم ، قلاده های طلا بسازیم ( چقدر خوشحال شدم وقتی شنیدم مقام معظم رهبری برای فیلمسازان انقلاب اسلامی اینقدر ارزش قائل‌اند که پایه پای مردم دوباره آثار فاخر را می بینند و نظر می دهند. آن شاالله هنرمندان انقلابی ، انقلاب را در دل خود نگه دارند) و باز « رجعت سرخ ستاره » بسراییم ، « تابلو عروج»  بکشیم و ساز دلمان را با ساز انقلاب کوک کنیم . مرده بادها و زنده بادها اعتباری است ، اصالت با هنری است که پر از شهد شهود باشد و هنرمند و جامعه را تعالی ببخشد . این سر و صداها یک روز تمام می شود.

قابوس نامه؛ به عنوان آخرین پرسش اگر شما جای تصمیم گیران و تصمیم سازان فرهنگی و هنری استان بودید ، روی چه موضوعاتی کار فرهنگی و هنری می کردید ؟!

طالبی : سواد رسانه ای ، جنگ نرم ، توجه به مطالبات بحق مردم ، پاسخگوکردن مسئولین ، صدور انقلاب اسلامی ، بازخوانی تاریخ ، توجه به مفاخر و هویت ملی و استانی ، توجه به تمدن نوین اسلامی ، توجه به وحدت اسلامی و تقریب مذاهب ، دفاع از اصل انقلاب اسلامی ، نقد منصفانه مسئولین ، توجه به تحولات جهان - خصوصا جهان اسلام ، مسئله ی مقاومت ، و پررنگ کردن رویش های انقلاب اسلامی ، قانون مداری و قانونمندی ، فرهنگ حلال زندگی کردن ، قناعت ورزیدن ،  و ... می تواند محتوای تولید آثار فاخر هنری و افق فرهنگی ما باشد البته بدون حمایت و بدون نقشۀ راه ، موفق نمی شویم .

قابوس نامه: تشکر از شما که این وقت رو در اختیار ما گذاشتید.
بنده هم از شما به خاطر پرداختن به دغدغه مهم هنر انقلاب تشکر می کنم.
انتهای پیام/