به گزارش قابوس نامه به نقل از تبیان، نویسنده و بازیگر «دختر لر» اولین فیلم ناطق سینمای ایران را می توان اولین بازیگر - کارگردان تاریخ سینمای ایران دانست. عبدالحسین سپنتا چهار فیلم کارگردانی که در همه آن ها خودش بازیگر نقش اصلی بود.

پرکارترین بازیگر - کارگردان سینمای ایران مرحوم ایرج قادری بود که بیش از 41 فیلم کارگردانی کرد و در اغلب آن ها خودش هم به عنوان بازیگر حضور داشت.

مجید مجیدی با اختلاف پرجایزه ترین کارگردان این عرصه است. داشتن 4 سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از جشنواره فجر ملی و یکی از بخش بین الملل برای داشتن این عنوان کافی است.

به لحاظ ریالی مرضیه برومند با «شهر موش ها 2 » پرفروش ترین فیلم را در بین این طیف بایگر- کارگردانان را دارد، فیلم او بیش از 12 میلیارد تومان دلار فروخت.

اما به لحاظ مخاطب ایرج قادری با اختلاف صدرنشین است، فیلم های بعد از انقلاب قادری بیش از 14.5 میلیون مخاطب رو به سینما کشاند، نفر دوم بعد از قادری ایرج طهماسب است با بیش از 9 میلیون و 700 هزار نفر مخاطب!

در کارنامه کاری داریوش فرهنگ و مهدی فخیم زاده انواع و اقسام فیلم های درام، ملودرام، دفاع مقدسی، کمدی، جنایی و اکشن دیده می شود و به همین دلیل آن ها ژانربازترین کارگردان بازیگران سینمای ایرانند.

14 بازیگر هستند که فقط یک فیلم ساخته اند. چهره سرشناس هم بین شان کم نیست از حمید فرخ نژاد و سعید آقاخانی و محسن تنابنده بگیرید تا مهدی هاشمی و داریوش ارجمند و مجید مظفری.

البته بازیگرانی هم بوده اند که از یک جایی به بعد عطای کارگردانی را به لقایش بخشیدند و دوباره رفتند در جلد نقش هایی که برایشان نوشته می شد، مثلا حمید جبلی، غلامحسین لطفی، سعید امیر سلیمانی، محمد کاسبی، محمد متوسلانی یا حتی داریوش مودبیان.

ستاره ها

 ایرج قادری با اینکه تنها یک سوم فیلم هایش را بعد از پیروزی انقلاب ساخت اما باز هم پرکارترین بازیگر-کارگردان سینمای ایران است.

نیکی کریمی 16 سال پیش تصمیم گرفت مستندی درباره نازایی بسازد و این گونه کارگردانی را تجربه کرد. او تا حالا «یک شب»، «چند روز بعد» ،«سوت پایان» و «شیفت شب» را ساخته است.

شهاب حسینی، ستاره این سال های بازیگری سینمای ایران با یک تجربه عجیب و غریب پا به عرصه کارگردانی گذاشت. 38 بار جلوی دوربین خودش گریم شد تا رکوردی منحصر به فرد رو تو سینمای ایران خلق کند. حسینی بعد از تجربه موفق «ساکن طبقه وسط» حالا سراغ دومین فیلم خود «مقیمان ناکجا» رفته است.

فرامرز قریبیان از ابتدا دوست داشت فیلم بسازد و خودش هم بازی کند. نقش اصلی های «جدال در تاسوکی» و «قانون» را هم برای خودش نوشته بود ولی اجازه حضور جلوی دوربین بدست نیاورد. «چشمهایش» هم بد اکران شد و شکست خورد، این شد که 12 سال فیلم نساخت تا به «گناهکاران» رسید که یک فیلم جنایی موفق است.

کمدین ها

توی این سال ها تعداد بازیگرای کمدی که گذرشان به کارگردانی افتاده مدام زیاد و زیاد تر شده. حالا ؛ با 16 کارگردان طرفیم که عمده شهرت شان را بخاطر بازی در فیلم های کمدی بدست آورده اند. از این جمع، شش نفر سینمایی ساخته اند و 10 نفر دیگر سریال و تله فیلم.سروش صحت،مهران غفوریان، مجید صالحی، رضا شفیعی جم، سید جواد رضویان، ارژنگ امیر فضلی، یوسف تیموری، شهاب عباسی، یوسف صیادی و رامین ناصر نصیر بازیگرایی هستند که هنوز فیلم سینمایی نساخته اند. حالا بیاید موقعیت سینمایی سازها را بررسی کنیم.

مهران مدیری : فاصله بازیگری تا کارگردانی مهران مدیری فقط یک سال است. او توی 25 سالگی ، سریال بازی کرد و در سن 26 سالگی سریال ساخت. مدیری هر چی سریال ساخته کمدی بوده و البته پرطرفدار. اولین سینمایی اش یعنی ساعت 5 عصر رو توی 50 سالگی کارگردانی کرد؛ یک عده دوستش داشتند و یه عده نه. مدیری حالا در فکر ساخت فیلم دوم است.

رضا عطاران: حدود هفت سال از بازیگری اش می گذشت که اولین سریالش را ساخت. سریال های عطاران کمدی بودند و خودش توی همه آن ها بازی می کرد. عطاران چند سالی است سریال نمی سازد و تمرکزش را روی سینما گذاشته. سه تا فیلم ساخته که «خوابم می آد» و «ردکارپت» توی گیشه موفق بودند ولی «دارکولا» نه.

رامبد جوان: توی بازیگری مسیر متنوعی پیش گرفت، جوان هم کمدی بازی می کرد، هم جدی. وقتی کارگردان شد همین الگو را ادامه داد. او بعد از سه تا فیلم کمدی ، «نگار» را ساخت که خیلی هم جدی است. تجربه نشان داده اگر رامبد جوان فیلم کمدی بسازه موفق تر است. این را بسادگی از گیشه ورود آقایان ممنوع می توان متوجه شد.

سعید آقاخانی : یکی دیگر از جوان هایی که با ساعت خوش محبوب شد. 14 سال گذشت تا آقاخانی فرصت کارگردانی بدست آورد. چند تا سریال ساخت که همه آم ها کمدی هستند. او توی 43 سالگی اولین فیلم سینمایی اش را کارگردانی کرد به اسم لامپ صد. فیلمی که خیلی موفق نبود.

محسن تنابنده : کارش را با یه نقش جدی شروع کرد، کنارش نقش های کمدی هم داشت. نقی ِسریال پایتخت کار خودش را کرد و تنابنده شد یک چهره کاملا کمدی. نکته جالب درباره تنابنده این که فقط یک بار کارگردانی کرده و آن هم سینایی بوده. گینس را نمی شود یک فیلم موفق دانست و موقع اکران نقدهای زیادی به آن شد.   

حمید جبلی: قدیمی ترین تصویری که از جبلی توی ذهن بچه های دهه شصت مانده، پسرک خجالتی «محله برو بیا» و «محله بهداشته » است. جبلی توی سینما کلی نقش جدی بازی کرد ولی بیشتر با نقش های کمدی اش شناخته می شد. او دو تا سینمایی ساخته که خواب سفید کمدی و پسر مریم جدی است. هر دو هم جزو فیلمای موفق محسوب می شوند.

کارگردان حوزه هنری

 حوزه هنری در دهه شصت یکی از قطب های مهم تولید فیلم بود. پای خیلی ها به این نهاد باز شد و کارگردان های مهمی از دل آن بیرون آمد. یک عده نیز بواسطه بازی در تولیدات حوزه هنری مشهور شدند و کمی بعد مسیرشان را به سمت کارگردانی کج کردند.

مجيد مجيدي: بعد از بازی در 10فیلم تصمیم گرفت سراغ کارگردانی برود. سرعت رشد مجیدی در کارگردانی چشمگیر بود فیلم هایش خیلی زود مورد توجه قرار گرفتند. او تا حالا 9 فیلم سینمایی ساخته و یک بار با«بچه های آسمان» در جمع پنج نامزد نهایی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان قرار گرفته.

زنده یاد فرج الله سلحشور: پیش از کارگردانی در 5 فیلم بازی کرد و بعد از کارگردانی دو بار جلوی دوربین رفت. شاخص ترین نقش آفرینی زنده یاد فرج الله سلحشور در «توبه نصوح» و «پرواز در شب» رقم خورده است. آخرين فعاليت بازيگري او حضور در فيلم «دنياي وارنه» بود و بعد از آن روی كارگرداني متمرکز شد.

علي شاه حاتمي: نقش های کوتاه او در «زنگ ها» و «گورکن» برای علی شاه حاتمی دستاوردی نداشتند. او بین این دو فیلم «گذرگاه» را بازی کرد که یکی از فیلم های پرفروش حوزه هنری بود. گمان می رفت شاه حاتمی در این عرصه بماند اما طولی نکشید که به کارگردانی رو آورد و در همین عرصه مانده است.

محمد كاسبي:یکی از ستون های اصلی فعالیت های سینمایی حوزه هنری بود. محمد کاسبی بعد از بازی در هفت فیلم سراغ کارگردانی آمد. برغم کیفیت قابل قبول دو فیلمی که ساخته، خیلی زود کارگردانی را رها کرد و به خاستگاه اصلی خود بازگشت.

بهزاد بهزاد پور: بین سال های 61 تا 71 در 10 فیلم بازی کرد. بهزادپور بعد از آن بازیگری را کنار گذاشت و سال 82 اولين فيلم سينمايي اش؛«خداحافظ رفيق» را جلوي دوربين برد. این فیلم اولین و آخرین تجربه کارگردانی بهزاد پور در سینما است.

 عطاء الله سلمانیان: پیش از کارگردانی در 15 فیلم بازی کرده بود که بلمي به سوي ساحل، گذرگاه ،هراس و سجاده آتش مشهور تر از بقیه است. سلمانیان بعد از کارگردانی، در هیچ فیلمی بازی نکرد. او سال 89 اولین فیلمش؛ «پرنده باز» را ساخت که تا این جا آخرین فیلم او هم هست.

در شمایل کارگردان

 از جمع 52 نفره بازیگر- کارگردان های سینمای ایران ، فقط 12 نفر به طور کامل از قالب بازیگری بیرون آمده اند. وجه کارگردانی این دسته، آرام آرام برتر شد و حالا شان فیلمساز گرفته اند. برخی از آن ها گاهی در فیلم خود یا دیگران بازی می کنند ولی باز هم در چارچوب کارگران می گنجند. دلیل اصلی این اتفاق، امضای پررنگ شان در کارگردانی است.مهدي فخيم زاده،مهران مدیری، مرضیه برومند، رامبد جوان، زنده یاد ایرج قادری،بهروز شعیبی، هومن سیدی و داریوش فرهنگ را بیشتر با عنوان کارگردان می شناسیم تا بازیگر .از آن سو کسانی چون مجید مجیدی، زنده یاد فرج الله سلحشور، وحید جلیلوند و علی شاه حاتمی به طور کامل بازیگری را رها کرده اند.