به گزارش قابوس نامه به نقل از ایرنا مردم خطه گلستان با گویش های گرگانی، تات، ترک قزلباش، مازندرانی، ترک آذربایجان، شاهرودی، سبزواری، ترکمنی، سیستانی و بلوچ برای شرکت در جشن یلدا از چند روز قبل به خانه بزرگتر فامیل دعوت شده و نیز با تهیه هندوانه، انار، آجیل، پخت لبو و باقالی به استقبال طولانی ترین شب سال می روند.
در این شب جوانان گلستان به خانه پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها رفته و ضمن دورهم‌نشینی و خواندن حافظ ، شاهنامه و نَقل اندازی (داستانهای شفاهی)، تنقلات و میوه های تابستانی، باغی و جنگلی از قبیل هندوانه، انار، لیمو و پرتقال، ولیک و کندس و شیرینی هایی همچون 'مَت و کَسمَک' تناول می کنند.
آنان همچنین پای صحبت ، تجربیات و داستانهای بزرگترها تا پاسی از شب می نشینند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکی‌ها است.
از سوی دیگر جشن یلدا علاوه بر اینکه بهانه ای برای دور هم جمع شدن اعضای خانواده و انجام صله رحم است موجب رفع کدورت های احتمالی برخی از خویشاوندان نیز می شود.
محمد آذری محقق فرهنگ عامه سیستانی در خصوص جایگاه شب چله و این سنت نزد این قوم گفت: شب یلدا در بین سیستانی ها در اول چله کوچک جشن گرفته می شود.
به گفته وی؛ در تقویم سیستانی ها دو چله وجود دارد که شامل چله کوچک که اصطلاح «چله خوردkhoord» و چله بزرگ که به «چله کلوkalo» معروف بوده ، است و چله کوچک و بزرگ از اول دی ماه آغاز و تا 10بهمن ماه ادامه دارد.
آذری ادامه داد: شب اول دی ماه بزرگ‌ترین و طولانی‌‌ترین شب سال و آغاز انقلاب زمستانی در تقویم ایرانی شناخته شده است.
وی یلدا را شبی بیان کرد که فردای آن تولد خورشید و نور و روشنایی است و افزود: در ایران باستان خورشید و نور جایگاه ویژه‌ای دارد و مهر یا خورشید نقش بسزایی در حیات و تداوم زیست بوم و زندگی آنها داشته است.
به گفته وی؛ یکی از آئین‌های ویژه یلدا در بین قوم سیستانی گلستان و مازندران؛ دیدار بزرگان و سالخوردگان فامیل است، از گذشته تاکنون در اولین شب چله افراد فامیل در همایشی صمیمی دورهم جمع شده و به قصه بزرگترها گوش می‌دهند.
آذری افزود: از جمله رسوم زیبا و پسندیده ایرانی در این شب عیادت از سالمندان و بیماران است و ملاقات با خویشاوندان و دوستان و رسیدگی به احوال نیازمندان از دیگر آداب نکویی است که در پرتو دستورات جامع و کامل اسلام، مردمان در این شب انجام می دهند.
این محقق فرهنگ عامه سیستانی، دیگر رسم یلدا را به جای تناول پسته خندان و تخمه ژاپنی، غزل خوانی ابیاتی از حافظ، دانه کردن انار و آراستن سفره به نانی است که از بهترین آرد محصول گندم سال تهیه شده است.
به گفته وی؛ چنگالی (نان وروغن و شکر)، گندم بریان، شیرنَک وچَوَلی، قلیفی، کماچ، تَجگی، خرمالندو، تخمه هندوانه تفت داده از دیگر خوردنی های سفره یلدا در بین این قوم است.
وی ادامه داد: همچنین در این شب صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل که سواد دارد، می‌دهد، سپس هر یک از میهمانان نیت کرده و بزرگ مجلس با فاتحه بر حافظ، فالی برای آنان می گیرد.
آذری افزود: قصه گویی و حافظ خوانی توسط بزرگان فامیل، بازی گل یا پوچ، لطیفه گویی، بیان خاطرات در این شب تا سحرگاه ادامه داشته و با نیایش به درگاه خداوند، طلب سلامتی برای حاضران، رزق حلال، آرزوی بارش مطلوب در زمستان و کشت خوب در بهار به پایان می رسد.
به گفته وی؛ بازی هایی چون قلعه پوده، خسوخسو، کشتی کچ گردان(که یاداور کشتی های رستم وشاهنامه است) نیز در برخی روستاهای سیستانی نشین گلستان به این مناسبت انجام می شود.
محقق فرهنگ عامه افزود: در یلدا و شب های سرد چله همچنین مادربزرگ ها و پدربزرگ ها با بیان آسوکه(داستان) که در آن مطالب اخلاقی، وطن دوستی، شجاعت، تلاش و همدلی گنجانده شده است و نیز شاهنامه خوانی ضمن سرگرم کردن کودکان و جوانان به انتقال فرهنگ ایرانی کمک می کنند.
آذری در مورد شب چله ای بردن نیز گفت: در این شب خانواده پسر برای عروس خود مقادیری میوه و هدیه تهیه کرده و به خانه او می برند.
به گزارش ایرنا در بین دیگر اقوام ساکن در گلستان نیز نظیر این مراسم در جشن یلدا برگزار می شود.
*رونق بازار شهرهای گلستان در آستانه شب یلدا
از چند روز قبل آجیل فروشی ها و با نزدیک شدن به شب یلدا، میوه فروشی ها و شیرینی فروشی های مناطق مختلف استان گلستان رونق گرفته است به طوری که فروش میوه های جالیزی و باغی از جمله هندوانه، پرتقال، سیب، نارنگی، انار علاوه بر مغازه ها به حاشیه میدان ها و خیابان های ورودی شهرها نیز کشیده شده است.
آئین شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود.
انتهای پیام/