به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قابوس نامه؛ از جمله دغدغه های نسلی که خود تربیت یافته مسجد هستند کاهش ارتباط کودک و نوجوان امروز با مساجد است. شاید این روز ها کم تر نوجوانی به طور منظم در مسجد حاضر شود و اغلب صفوف نماز را افراد سالخورده و یا میانسال پر کرده اند.
در سالهای نه چندان دور، مسجد به عنوان محلی بود که نقش محوری در تربیت نسل ها داشت و این نقش آفرینی تا حد زیادی موثر و ملموس بود. اما در ارزش گذاری های امروز، مساجد کدام خلا کودکان و نوجوانان ما را پر می کند؟
آیا برنامه های مساجدی که تا دیروز کانون فعالیت های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بود، امروز هم به این حوزه ها توجه دارد یا به برگزاری نماز های یومیه بسنده کرده است؟!
قطعا این یک نگاه آسیب شناسانه می طلبد اما در میان این غفلت ها از این محور اثرگذار در مسیر زندگی فرزندان ما، هنوز عده ای هستند که در تلاشند تا با ارائه طرح هایی، زمینۀ نقش‌آفرینی مجدد این ظرفیت مهجور مانده را در زندگی کودکان و نوجوانان فراهم کنند که یکی از این طرح ها، "طرح شهید بهنام محمدی" است. طرحی که توانسته کانون توجه خیلی از کودکان و نوجوانان باشد و پیوند دوباره این قشر با مساجد را موجب شود.
ذات مسجد برای نوجوان بستر جذابی است
حامد ملاحسنی فعال فرهنگی اجتماعی شهرستان گنبد و یکی از مربیان سابق طرح شهید بهنام محمدی است. او از بستر جذاب مسجد برای کودکان اینگونه برایمان می گوید: اول از همه این را بگویم که ذات مسجد برای نوجوان بستر جذابی است حال و هوای معنوی مسجد و نماز جماعت به طور فطری نوجوان را جذب خواهد کرد به شرطی که مانعی سر راه نوجوان و جوان قرار ندهیم؛ نیاز نیست کار ویژه ای بکنیم بلکه باید موانع را از سر راه برداریم.
حضور کم رنگ نوجوانان در مساجد یک آسیب است
کلمه موانع هر ذهن کنجکاوی را به سمت طرح این سوال سوق می دهد که " موانع چیست؟ و چکار باید می کردیم که نکردیم؟ و این سوال ما هم بود که این فعال فرهنگی در جواب ما می گوید که معتقد است بخشی از موانع را باید در رویکرد برخی از هیئت امناء جستجو کرد!
او ادامه می دهد: چنانچه هیئت امنای مسجد شناخت کافی از ویژگی ها و روحیات کودکان و نوجوانان نداشته باشند به تبع آن این طیف سنی را به رسمیت نمی شناسند و برنامه ای برای آن نخواهند داشت.
موضوع دومی که ملاحسنی به آن اشاره می کند و شاید بتوان به جرات گفت که در هیاهوی زندگی امروز کمتر به آن توجه شده این است که "حضور کم رنگ نوجوانان در مساجد به عنوان یک خطر تلقی نمی شود و این خود یک آسیب بزرگتر است!"
سوالهایم به سمت چیستی و چگونگی ارائه طرح شهید بهنام محمدی سوق می دهم و او در این باره توضیح می دهد: طرح اولیه شهید بهنام در یکی از محلات تهران و به تلاش دکتر طیب صحرایی اجرا شد و بعد با همکاری بسیج دانش اموزی و آموزش و پرورش اصلاح و در سطح کشوری ارائه شد.
حامد ملاحسنی با اشاره به توجه به نقش محوری مساجد در تربیت دانش آموزان در سند تحول آموزش و پرورش می گوید: طرح شهید بهنام فرصتی را برای مربیان فعال در مساجد فراهم کرد تا با دانش آموزان مدارس ارتباط بگیرند و سیکل تربیتی دانش آموزان، در مسجد تکمیل شود؛ در واقع یا تیر و دو نشان!
گفتگویمان را ادامه می دهیم و او در پاسخ به این سوال که آیا طرح بهنام صرفا در حوزه فرهنگی است به اهداف طرح که بر اساس هدف گذاری سند تحول بنیادین است اشاره می کند و اذعان می کند: این طرح در 6 ساحت علمی، هنری، زیستی، ورزشی، فرهنگی و اجتماعی فعالیت می کند. البته مربی محور است و مربی بر اساس تشخیص و ظرفیت های موجود برای هر یک از این ساحت ها برنامۀ خاصی تعریف می شود.
او در ادامه می گوید: در حال حاضر در 5 مدرسه پسرانه شهرستان گنبد با محوریت مسجد در حال اجراست البته در حوزه دختران نیز این طرح اجرا می شود که بنده از آمار آن بی اطلاع هستم.
طرح شهید بهنام و تعریف "مسجد میدانی امن برای نوجوان"
برایم سوال بود که چه مزیتی در این طرح وجود دارد که آموزش و پرورش به اجرای آن رغبت پیدا کرده است؟ و پاسخ این فعال فرهنگی علامت سوال ذهنم را کنار زد.
او به دو سبک تربیتی رایج در کشور اشاره می کند و در تشریح آن دو می گوید: دو سبک تربیتی رایج در کشور وجود دارد یکی تربیت گلخانه ای که برای نوجوان تعیین و تکلیف میکند و مشخص می کند که نوجوان دقیقا چه کار کند و چه کار نکند. سبک دیگر تربیت حماسی است؛ سبک تربیتی که نوجوان باید خودش تجربه کسب کند و خوب و بد را بفهمد و مربی تنها برای نوجوان میدانی امن ایجاد کند تا نوجوان به کشف و آزمون و خطا بپردازد.
ملا حسنی ادامه می دهد: اگر سبک دوم اجرا شد ما نوجوانانی مسئولیت پذیر و خود باور خواهیم داشت و گرنه نسلی شکننده و محتاط را تحویل جامعه خواهیم داد. مهم ترین مزیت طرح شهید بهنام این است که برای نوجوانان میدانی امن، پاک و متناسب فطرت نوجوان فراهم میکند میدانی به نام مسجد.
گفتگویمان با این فعال فرهنگی به پایان می رسد و من با تکرار جملۀ پایانی گفتگو "میدانی امن، میدانی به نام مسجد" در ذهنم به سمت یکی از مساجدی که میزبان این طرح است می روم. مسجد حضرت ابوالفضل (ع)!
مسجدی شدن و مسجدی ماندن ریشه در خانواده دارد
حسین ابوذری یکی دیگر مربیان این طرح است که خود تربیت یافته مسجد است و طعم شیرین تربیت در مسجد را چشیده است. چند دقیقه ای هم پای صحبت او می نشینیم و حساسیت های کار با نوجوان را از زبان او می شنویم.
ابوذری می گوید: مسجدی شدن و مسجدی ماندن ریشه در خانواده دارد و همراه شدن ها با پدرو مادر به مقصد مسجد تعلق خاطری نسبت به مسجد در من ایجاد کرد و به نظرم بخشی از راز ماندگاری در مسجد برای کودک و نوجوان را باید در خانواده و نگاه خانواده به مسجد جستجو کرد.
او کار با کودک و نوجوان را انتخاب کرده است و از چرایی این انتخاب برایمان اینگونه می گوید: فارغ از اهمیت تربیت نسل جدید برای انقلاب و کشور که فکر می کنم کسی نیست که آن را انکار کند؛ نکتۀ جالبی که من به آن رسیدم این بود که متوجه شدم در سطح جامعه، طیف کودک و نوجوان برای فعالیت های فرهنگی اجتماعی خیلی جدی گرفته نمی شوند در صورتی که گاها می دیدیم میزان تلاش و خلاقیت این طیف سنی خیلی بیشتر از بزرگسالان است و این مسئله ضرورت توجه بیشتر به این قشر را بیش از پیش برایم مسجل کرد.
طرح شهید بهنام محمدی و توجه به مهارت آموزی
بخش دیگری در این گفتگوی صمیمی به آن اشاره می شود توجه طرح شهید بهنام محمدی اهمیت به جنبۀ مهارت آموزی نوجوانان است که در این باره می گوید: جدای از ترغیب و آموزش نوجوانان برای فراگیری مهارت های اقتصادی خودمان هم با ایجاد شبکه های حمایتی، بازار فروش محصول و یا خدمات را برای دانش آموزان فراهم می کنیم.
طرح شهید بهنام محیطی برای مسئولیت پذیری نوجوان ایجاد می کند
بی شک یکی از دغدغه های امروز جامعه دور نگه داشتن کودکان و نوجوانان از آسیب های اجتماعی است. ابوذری در خصوص نقش طرح شهید بهنام محمدی در این حوزه نیز می گوید: این طرح با ایجاد محیطی برای استقلال طلبی و مسئولیت پذیری و همچنین هویت بخشی به نوجوان طراحی شده است؛ آن هم در بستری معنوی به نام "مسجد" مسلما چنین فضایی تاثیر بسزایی در رشد سالم نوجوان خواهد داشت. اما این را هم باید قبول کنیم که کودکان و نوجوانان بیشتر از همه با خانواده و دوستان ارتباط دارند و همچنان نقش محوری با خانواده است.
بر اساس این گزارش نقش "خانواده" در کنار محوری موثر چون "مسجد" قطعا می تواند اثرات تربیتی ماندگاری در نسل امروز و آینده داشته باشد. و طرح شهید بهنام توانسته گامی هرچند کوچک اما عمیق در این راستا بردارد که با رفع موانع و کمک به اجرای طرح های این چنینی می توان خلاء تربیتی و پرورشی کودکان و نوجوانان را که سالهاست مغفول مانده ، پر کرد.
تهیه گزارش: حسین رجبی
انتهای پیام/