20 فروردین شاهد رونمایی از دستاوردهایی در صنعت هسته‌ای بودیم که برخی از آنها در دنیا نظیر ندارد.

به گزارش قابوس نامه به نقل از خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، روز دوشنبه 20 فرودین 97 مصادف با روز ملی فناروی هسته‌ای در سالن اجلاس سران، مردم کشورمان شاهد رونمایی از دستاوردهای هسته‌ای دانشمندان ایرانی بودند. در این مراسم که با حضور رئيس جمهور، جمعی از وزرا، دانشمندان صنعت هسته‌ای و سفرای مقيم تهران برگزار شد از 83 طرح صنعت هسته‌ای کشور رونمايی شد.

طرح‌های ارائه شده شامل طيف گسترده‌ای از حوزه‌های مختلف نظیر صنعت، کشاورزی، گمرک، تامين آب، بخش‌های درمانی و پزشکی و نفت و انرژی بود. دستگاه توليد آب از رطوبت هوا، شتابگرهای خطی الکترون، راه اندازی مرکز ايزوتوپ‌های پايدار، باطری هسته‌ای و در نهایت سانتريفيوژ "دکانتر" از جمله دستاوردهای متخصصان صنعت هسته‌ای کشورمان بود. همچنین با دستور رئيس‌جمهور و با حضور استاندار يزد و مسئولان مربوطه در کارخانه اردکان يزد، اولين محموله کيک زرد توليدی اين کارخانه از سنگ معدن اورانيوم ساغند به UCF اصفهان انتقال يافت. با رونمایی از چنین دستاوردهایی در بهار امسال همزمان با شکوفایی زمین، صنعت هسته‌ای کشور ما نیز نوزایی را تجربه کرد.

گشودن در‌های جدید در صنعت یک کشور در واقع گام اساسی برای رشد و توسعه محسوب می‌شود. در حال حاضر علوم و فناوری هسته‌ای به عنوان فناوری برتر (های تک) محسوب می‌شوند. امروزه تأثیر این علوم بر افزایش دانش بشری، طبیعت و ارائۀ رفاه به زندگی بشری غیرقابل تردید است و می‌تواند به عنوان یک عنصر اساسی و مبنای ضروری برای توسعۀ پایدار به شمار آید.

در طول نیم قرن گذشته، در پرتو تلاش‌های دانشمندان در سراسر جهان فناوری هسته‌ای نقش مهمی در توسعۀ صنعت، کشاورزی و پزشکی ایفاء کرده است. استفادۀ رادیوایزوتوپ‌ها در شناسایی و درمان بیماری‌ها، کاربرد فناوری هسته‌ای در تولید برق و تولید مواد با کیفیت و مقاومت ویژه و همچنین تولید محصولات کشاورزی مقاوم در برابر خشکسالی و آفات فقط برخی از کاربرد‌های این علم در پزشکی، صنعت و کشاورزی است.

همچنین در زمینه تولید انرژی‌های پاک که با گرمایش زمین و خطرات زیست محیطی که متوجه مردم جهان است اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است به طوری که می‌توان گفت نیروگاه هسته‌ای آثار مخرب کمتری نسبت به نیروگاه‌های نفتی و گازی دارد، زیرا نیروگاه هسته‌ای اثر گلخانه‌ای ندارد و باعث باران اسیدی نمی‌شود. اینها تنها موارد معدودی از برتری انرژی هسته‌ای در جهان امروز است که حتی می‌توان از آنها به عنوان یک صنعت مادر یاد کرد، چرا که باعث دستیابی به سایر فناوری‌های پیچیده و منحصر به فرد را فراهم می‌کند.

جمهوری اسلامی ایران به همت دانشمندان پرتلاش خود توانسته گام‌های مهم و اساسی در زمینه دستیابی به فناوری هسته‌ای بردارد و این علی‌رغم میل کشورهایی بود که خواهان ایجاد انحصار در این دستاورد مهم بشری بودند به طوری که نزدیک به 15 سال است که کشورهایی نظیر آمریکا با تمام همت خود سعی کردند در راه رشد و توسعه این فناوری در ایران سنگ اندازی کنند و در این راه از انواع اتهامات علیه ایران از جمله تلاش این کشور برای دستیابی به سلاح هسته‌ای استفاده کردند در حالی که اولین بمب هسته‌ای را واشنگتن در ناکازاکی و هیروشیما امتحان کرد تا کاربرد آن را برای اهداف زیاده خواهانه‌اش آزمایش کند.

همان‌طور که تمام اختراعات بشر می‌تواند کارکردی دوگانه داشته باشد و انرژی هسته‌ای نیز چنین ظرفیتی دارد. ایران تمام تاکید و توان خود را بر رشد و توسعه بخش صلح آمیز انرژی هسته‌ای گذاشته‌ است در حالی که برخی ادعا می‌کنند ایران دارای ذخایر عظیم سوخت فسیلی است که باید در مقابل آنها گفت این سوخت علاوه بر اینکه روزی پایان خواهد یافت، نسل آینده نیز به آن نیاز دارند؛ پس با وجود یک دورنمایی مشخص انرژی هسته‌ای حق مسلم هر ایرانی است.

با توجه به مواردی که گفته شد لازم است به برخی از مهمترین دستاوردهای صلح آمیزی هسته‌ای که در 20 فروردین رونمایی شد، اشاره کنیم:

دستگاه توليد آب از رطوبت هوا
از آنجایی که ایران کشور کم آبی است و در برهه کنونی نیز با وجود کمبود بارش‌ها، بحران آب به یکی از مهمترین دغدغه‌های مردم و مسئولان بدل شده است، دستیابی به چنین دستاوردی اهمیت ویژه‌ای دارد بنابراین سازمان انرژی اتمی در راستای پاسخگويی به اين نياز، فناوری نوين تبديل رطوبت هوا به آب آشاميدنی را در دستور کار قرار داده است تا آب خالص مورد نياز بخش‌های مختلف کشور را تامين کند. امروزه تجاری سازی دستگاه‌های توليد آب از رطوبت هوا با نام ژنراتورهای awg در دستور کار کشورهای پيشرفته قرار گرفته است. اين دستگاه از سيکل تبريد تراکمی، چيدمان کمپرسور چگالنده و تبخير کننده تشکيل شده است.

نقاط شبنم در دستگاه به گونه‌ای طراحی شده که در بالاترين سطوح عمل کرده و با مصرف حداقل برق، آب را با کيفيت بالا و پس از هشت مرحله فيلتراسيون توليد می‌کند. بزرگترين مزيت دستگاه‌های توليد آب از رطوبت هوا اين است که آب شرب کشاورزی و صنعتی مورد نياز را در محل مورد نظر بدون اتصال به شبکه آب و برق کشور و بدون حفر چاه توليد و توزيع می‌کند و آب را از منبعی کاملا جديد (هوا) تهيه کرده و در نتيجه از ساير منابع آب از جمله آب‌های زيرزمينی محافظت می‌کند.

دستگاه توليد آب آشاميدنی در دو مقياس آزمايشگاهی و نيمه صنعتی با ظرفيت‌های متفاوت توليد آب، بسته به شرايط رطوبت در هوای شهری طراحی و ساخته شده است که نسبت به نمونه خارجی آن انرژی کمتری مصرف می‌کند که کيفيت آب توليدی و بازده آن بالاتر است و قيمت تمام شده آن کمتر است و اين تکنولوژی در اقليم آب و هوايی کشورمان کاربرد دارد. با بومی شدن فناوری ساخت اين دستگاه در جهت تامين آب مورد نياز بخش‌های خدماتی، بيمارستانی، اداری، خانگی، گسترش می‌يابد و پيش بينی می‌شود در نمونه صنعتی روزانه پنج تا 20 هزار ليتر بسته به شرايط اقليمی آب آشاميدنی تهيه کرد.

باطری هسته ای و کاربردهای آن
يکی ديگر از دستاوردهای اقتدارآفرين صنعت هسته‌ای کشورمان باطرهای هسته‌ای است. امتياز ويژه باطری هسته‌ای عمر طولانی و پيوسته به صورت مستقل بدون نياز با دسترسی شارژ مجدد تعمير و نگهداری است. اين مولدها بسيار منعطف بوده و قابليت عملکرد در محدوده وسيعی از دما، فشار زيرآب، فضا و محيط‌های دور از دسترس دارد و از سطح مطلوب اطمينان پذيری و عدم تاثيرپذيری از شرايط محيطی برخوردار است. اين مولدها دارای محدوده توليد توان آب نانووات تا 500 وات و توان مخصوص از سه تا 30 وات بر کيلوگرم است.

چگالی انرژی چندهزار برابری راديو ايزوتوپ‌ها در مقايسه با باطری شيميايی سبب شده است تا استفاده از مولدهای الکتريکی و راديوايزوتوپی به عنوان منبع توليد توان در کاربری‌های مختلف جذابيت داشته باشد. اين مولدها در تجهيزات کوچک واقع در مناطق دور دست، زير دريا بدون مراقبت و تعمير و نگهداری، محافظت از داده‌های حساس و ذخيره شده در تجهيزات الکترونيکی، رصد و نظارت و رديابی تجهيزات و ادوات نظامی، سنسورهای بی سيم با توان مصرفی پايين پهپادها ماشين‌های زيرآب خودکار کاربرد دارد.

همچنين در بخش پزشکی برای نظارت فيزيولوژی، ايمپلنت‌های استخوانی، عصبی و قلبی، پمپ‌های تزريق کاربرد دارد. علاوه بر این از باتری‌های هسته‌ای در صنايع نظارت و زير ساخت‌های صنعتی و در تجهيزاتی همچون سنسورهای توليدات نفتی و شيميايی سنسورهای ترابری، اخطار نياز به تعمير قطعات هواپيما و همچنين سنسورهای زيرساخت عمرانی و جاده‌ای کاربرد دارد.

باطری‌های بتاولتائيک در تجهيزاتی با توان ناچيز و مدت زمان علملکرد طولانی مانند باطری‌های ضربان ساز قلب نيز به کار گرفته شده‌اند. امتياز اصلی اين کاربری در مقايسه با منبع توليد توان مشابه شيميايی عدم نياز به جايگزينی از طريق جراحی مجدد و طول عمر چند برابری آنهاست. داشتن عمر طولانی امکان استفاده از آنها را در مناطق حساس خطرناک و دور از دسترس فراهم کرده است.

سانتريفيوژ "دکانتر" ايرانی و تفاوت‌های آن با نمونه های مشابه خارجی
دستگاه سانتريوفيوژ "دکانتر" جزء سانتريفيوژهای مناسب برای مقاصد توليد انبوه بوده و در بسياری از صنايع از جمله صنايع نفت، پتروشيمی، معدنی، آب و فاضلاب، کارخانجات کاغذ برای جداسازی مايع از مايع و يا جامد از سوسپانسيون استفاده می‌شود.

اين دسته از سانتريفيوژها جزء ماشين‌های پيوسته بوده و نيروی بين 1000 تا سه هزار و 500 گرم برای جداسازی ايجاد می‌کند. اين نوع سانتريفيوژها برای جداسازی جامدات در حجم بالا و به صورت پيوسته استفاده می‌شود همچنين از آنها برای شستشو و خشک کردن مواد جامد در صنايع متنوع استفاده می‌شود و می‌تواند در تصفيه گل حفاری به کار برود.

بهره گيری از تجربيات مهندسان و دانشمندان ايرانی در طراحی سانتريفيوژهای "دکانتر" تجميع قابليت‌های اصلی و مهم برندهای مطرح جهانی در قالب يک دستگاه به عنوان کالای ايرانی مجهز به سيسستم اتوماسيون هوشمند، طراحی و ساخت يک سيستم کنترل پيشرفته که قابليت کنترل خودکار محدوده مجاز دما، ارتعاشات و عملکرد دو موتور با سرعت های دورانی مختلف را دارد که از ويژگی‌های مثبت "دکانتر" ايرانی است.

طراحی و ساخت شناساگر ايزوتوپی در محيط‌های آبی با تکنيک ليزر
لزوم بومی سازی فناوری ساخت تجهيزات اندازه گيری ايزوتوپ‌های پايدار با استفاده از تکنيک‌های ليزر، نياز مبرم مراکز علمی و تحقيقاتی، سازمان زمين شناسی و صنعت نفت بود. بهره بردن از روش اسپکتروسکوپی ليزری از باريکه ليزر تک فرکانس از مهمترین نیازهای مراکز علمی بود که فقط تعداد معدودی از کشورهای دنيا مثل آمريکا به تکنولوژی ساخت اين دستگاه‌ها و تجاری سازی آن دست یافته بودند که همین امر از مهمترين دلايل در دستور کار قرار گرفتن اين طرح بوده است. اين تکنولوژی در دنيا کاربردهای گسترده‌ای در مطالعات هيدرولوژی، هواشناسی، اکتشاف، نفت، زمين شناسی، آتش فشانی، پزشکی، باستان شناسی دارد.

این طرح‌های مهم در حالی رونمایی می‌شود که پس امضای برجام کشورهای طرف قرارداد بارها آن را نقض کردند و بدعهدی خود را نشان دادند. اما رونمایی از چنین طرح‌هایی پیام واضح و کوبنده‌ای به کشورهای غربی است تا بدانند ایران هیچ گاه از مواضع خود کوتاه نخواهد آمد و مردم ایران منتظر شگفتی‌های بیشتر از دانشمندان هسته‌ای خود هستند.

انتهای پیام/