گروه : یادداشت /

شناسه: 2308

29 اسفند 1402 10:30

دیدگاه: 0

ارسال توسط:

پنج شنبه های هنر انقلاب؛ هنر انقلاب ، انقلاب هنر!

اینجا قرار است از انقلاب گفته شود و هنری که باید انقلابی باشد. نه شعار، نه تعصب! فقط هنر و بعد مسافتی که تا جایگاه خود ، در بعد انقلابی دارد.

به گزارش قابوس نامه، شاید زمان مناسبی برای بیان برخی از مطالب نظری نباشد! خصوصا در دورانی که « مرده بادها » و « زنده باد ها » بیشتر و بهتر از مفاهیم نظری می تازند ! آن هم مفاهیم نظری در خصوص هنر و آن هم مسئله ی هنر انقلاب !
خوب ! بنده آماده ام ...
لطفا اگر می خواهید این نوشتار را متنی شعاری ، پاچه خوارانه و حکومت پسند معرفی کنید زودتر بیان بفرمایید تا برویم سراغ اصل مطلب ! ...
درآمد اول ؛
هنوز هم بر سر اینکه «هنر انقلاب » چیست و « هنرمند انقلابی » کیست و مفاهیم مربوط به این حوزه تفاهم نامه ی محکمی امضاء نشده است . گویا هر کسی از ظن خود یار این مفاهیم شده ...
عده ای خلق این مفهوم را کمونیستی می دانند ! در ایران عده ای آن را مولود اندیشه ی جلال آل  احمد و دکتر شریعتی می خوانند و برخی نیز نقطه ی پرگار هنر انقلاب ر ابر « انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ ش » قرار داده و تبلور این هنر را تولیدات هنری - خصوصا در عرصه ی دفاع مقدس - می بینند.
برای اینکه دل کسی را نشکنیم اندکی تساهل و تسامح به خرج داده و پلورالیسم وار ! همه را حق می شماریم !
حتی دل زهرا رهنورد و میرحسین موسوی را هم نمی شکنیم زیرا آنان نیز در روزگاری نه چندان دور مانند تعدادی از هنرمندان انقلابی  به دنبال تعریف جدیدی از هنر ایرانی–اسلامی و دوری از هنر نوگرای غربی بودند.
 زهرا رهنورد و میرحسین موسوی، که خود از انقلابیان نامدار بودند، به تقلید از هنر نوگرای غربی تاختند و در تلاش برای ارائه نقدی اسلامی از هنر، رهنورد در مانیفستی که ۳ سال پس از انقلاب در فصلنامه هنر به چاپ رساند، «واقع‌گرایی» را نکوهید و «آیه‌گرایی» را – که بر مبنای مکاشفه و یافتن در ورای واقعیت‌ها بود – وظیفه هنرمند مسلمان دانست. ( زهرا ره نورد . مبانی نقد هنر اسلامی )
در سالهای پس از انقلاب آنقدر نظریه پرداز و هنرمند و فیلسوف آمده اند و رفته اند و از هنر انقلاب گفته اند که نگو و نپرس ! از قضای روزگار همه ی آنها هم مثل شهید آوینی در وفاداری به انقلاب اسلامی و آرمانهایش اصلا اصرار نداشتند !
بنابر این تعجب نکنیم اگر  بسیاری از نظریه پردازان و هنرمندان انقلابی  آن روزگار و حتی وزیر فرهنگ و هنر این کشور اسلامی با همه ی کمالاتش !  را امروز در شبکه ی bbc و voa می بینیم !
و تعجب نمی کنیم که سازنده ی فیلم دینی و معنویت گرای « توبه نصوح » تبدیل می شود به سازنده ی فیلم « سکس و فلسفه » !!!
بنابر این ضمن تعظیم به ظرفیت مفهوم « هنر انقلاب » اعتراف می کنیم که این مسئله درست تبیین نشده است یا لااقل به روز رسانی نشده !
این عبارت را از این جهت به کار بردم زیرا نخواستم تلاش های « حوزه ی هنری»  و « فرهنگ و ارشاد اسلامی » و « برخی نهاد های حوزوی و دانشگاهی » را نادیده بگیرم !
از خدا می خواهم ما را در شمار کسانی قرار ندهد که بعدها در موردمان بنویسند ؛
« شما که لالایی بلد بودید چرا خوابتان نگرفت ؟! » یا بنویسند « عالم بی عمل ، زنبور بی عسل ! » و ...
هنر انقلاب ؛
این مفهوم دو کلید واژه دارد الف . هنر و ب . انقلاب
در مورد هنر گفته اند و می گویند و خواهند گفت ! شما می توانید به انواع نظریات در باب هنر از « جناب ارسطو » تا « جناب خان» رجوع کنید و در کتب فلسفه ی هنر ببینید و مطالعه بفرمایید ! اصلا می توانید محض دریافت مدرک دکتری از دانشگاه آزاد بورکینافاسوی سفلی رشته ی فلسفه ی هنر را انتخاب کنید ! اما اجازه بدهید اندکی روی گلواژه ی « انقلاب اسلامی»  تامل کنیم !
ای کاش رشته ای به نام « فلسفه ی انقلاب اسلامی » داشتیم و ای کاش بجای « انقلاب » از « نهضت » استفاده می کردیم !
شما که غریبه نیستید ! آخر بسیاری از همان تئوری پردازان که تکلیفشان با خودشان روشن نیست ! معتقدند ؛ «انقلاب اسلامی» تمام شد و ما الان در « جمهوری اسلامی»  هستیم ! و برای برائت از همین تفکر بود که امام جامعه مکررا فرمودند : « من انقلابی ام ... »
نگارنده به احترام شما وارد مبحث الفاظ نمی شود زیرا در نظر ما «انقلاب» تبلور خروشان« نهضت» است در همه ی حوزه ها خصوصا حوزه ی فرهنگ ، هنر و اندیشه ...
القصه ؛ ... سر درازی دارد قصه ی پر فراز و نشیب  مفهوم « هنر انقلاب » به همین خاطر ضروری است که این مسئله مورد بررسی قرار گیرد . تلاش می کنیم در هر شماره مسئله ای را بیان کرده و در موردش اظهار نظر کنیم . گر خطا گفتیم اصلاحش تو کن ...

منبع برای مطالعه بیشتر :
۱. انفطار صورت ( شهید آوینی )
۲. هنر و زیبایی در اسلام ( علامه جعفری )
۳. هنر از دیدگاه سید علی خامنه ای

به قلم ؛ مجتبی طالبی
 ( نویسنده و تهیه کننده رسانه  . شاعر و  مدرس فلسفه در دانشگاه )

ادامه دارد...

نویسنده :

نظرات
آرشیو